Przepisy BHP przy spawaniu - kompleksowy przewodnik

18-04-2025

 

BHP przy spawaniu - bezpieczeństwo przede wszystkim

 

Spawanie to nieodzowny element pracy w wielu branżach - od przemysłu ciężkiego, przez budownictwo, aż po warsztaty naprawcze. Choć technika ta daje niezwykle duże możliwości, wiąże się również z licznymi zagrożeniami. Wysoka temperatura, promieniowanie, toksyczne opary - to wszystko sprawia, że przestrzeganie zasad BHP przy spawaniu to absolutna konieczność.

 

W tym artykule omówimy kompleksowo zasady BHP przy spawaniu, oparte na przepisach prawa, normach technicznych oraz dobrych praktykach stosowanych przez doświadczonych specjalistów.

 

Dlaczego BHP przy spawaniu jest tak ważne?

 

Każdy spawacz powinien wiedzieć, że nawet chwila nieuwagi może mieć poważne konsekwencje. Spawanie łączy w sobie zagrożenia typowe dla prac elektrycznych, chemicznych, ogniowych i mechanicznych.  Z tego powodu odpowiednie środki ostrożności nie są dodatkiem do pracy, one są jej fundamentem.  Nieprzestrzeganie procedur może prowadzić do:

  • ciężkich poparzeń,
  • porażeń prądem,
  • uszkodzenia wzroku,
  • chorób płuc,
  • pożarów i eksplozji.

 

Podstawy prawne BHP przy spawaniu

 

W Polsce kwestie związane z bezpieczeństwem pracy przy spawaniu reguluje m.in.:

  • Kodeks Pracy - art. 207-209, nakładający na pracodawcę obowiązek zapewnienia BHP,
  • Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 27.04.2000 roku - dotyczące BHP przy pracach spawalniczych,
  • PN-EN ISO 11611 - odzież ochronna dla spawaczy,
  • PN-EN ISO 15011 - pomiary dymów i gazów,
  • PN-EN ISO 9606 - kwalifikacja spawaczy.

 

Dodatkowo stosuje się także:

  • przepisy ppoż. (np. Instrukcja Bezpieczeństwa Pożarowego),
  • normy wewnętrzne zakładów,
  • regulacje BHP dla prac na wysokości lub w przestrzeniach zamkniętych.

 

Obowiązki pracodawcy i pracownika

 

Pracodawca musi m.in.:

  • przeprowadzić ocenę ryzyka, 
  • zapewnić środki ochrony indywidualnej,
  • organizować szkolenia i badania lekarskie,
  • znaczyć stanowiska spawalnicze,
  • kontrolować urządzenia (np. przeglądy transformatorów spawalniczych).

 

Pracownik jest zobowiązany:

  • stosować środki ochrony indywidualnej,
  • przestrzegać procedur BHP,
  • zgłaszać nieprawidłowości,
  • nie dopuszczać osób postronnych do strefy spawania.

 

Środki ochrony indywidualnej - co musi mieć spawacz

 

Każdy spawacz musi korzystać z odpowiednich zabezpieczeń:

 

 

Bezpieczne stanowisko pracy

 

Elementy stanowiska zgodnego z BHP:

  • odpowiednia wentylacja - wyciągi nadpalnikowe, systemy filtrujące
  • osłony spawalnicze - kurtyny z materiału odpornego na UV
  • tabliczki ostrzegawcze - "Strefa spawania - wstęp wzbroniony"
  • zabezpieczenie ppoż. - gaśnica ABC, koce gaśnicze, odcięcie źródła ognia
  • uziemienie instalacji spawalniczej - bezpieczniki, odłączniki, przeglądy

 

Szkolenia, badania i kwalifikacje zawodowe

 

Zgodnie z przepisami, każdy spawacz powinien posiadać aktualne uprawnienia spawalnicze, określone w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000r., oraz odbyć szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Regularne kursy przypominające oraz znajomość procedur awaryjnych są równie istotne.

 

Najczęstsze błędy i ich skutki

 

10 błędów BHP przy spawaniu

 

1. Spawanie bez przyłbicy.

2. Używanie zwykłej bawełnianej odzieży.

3. Brak wentylacji lub jej wyłączenie.

4. Brak oznaczeń strefy spawania.

5. Praca w obecności materiałów łatwopalnych.

6. Brak kontroli butli gazowych.

7. Niedrożne wyciągi miejscowe.

8. Samodzielna naprawa uszkodzonego sprzętu.

9. Niedostateczne przeszkolenie nowych pracowników.

10. Brak reakcji na objawy zatruć lub porażeń.

 

Typowe zagrożenia podczas spawania - nie lekceważ ich

 

Proces spawania wiąże się z wieloma zagrożeniami:

  • promieniowanie UV i IR - może uszkodzić wzrok i skórę,
  • dymy i gazy - toksyczne substancje mogą mieć poważny wpływ na zdrowie płuc i układu nerwowego,
  • porażenie prądem elektrycznym - szczególnie przy nieodpowiednim uziemieniu, zwłaszcza przy spawaniu metodą MMA lub MIG/MAG,
  • poparzenia i urazy mechaniczne - od rozżarzonych iskier czy odprysków,
  • uszkodzenie wzroku - tzw. "łukowe zapalenie spojówek", spowodowane patrzeniem na łuk spawalniczy bez odpowiedniej ochrony,
  • zagrożenia pożarowe i wybuchowe - wynikające z obecności łatwopalnych materiałów.

 

Dobre praktyki w codziennej pracy

 

  • Zawsze sprawdzaj sprzęt przed rozpoczęciem spawania.
  • Prowadź dziennik przeglądów i kontroli.
  • Nie oszczędzaj na SOI.
  • Szanuj normy.

 

Podsumowanie: bezpieczeństwo to nie wybór - to obowiązek

 

Bezpieczne spawanie to nie tylko kwestia przepisów - to przede wszystkim szacunek do własnego zdrowia i życia. Zawód ten wymaga precyzji, doświadczenia i odpowiedzialności. Przestrzeganie zasad BHP to nie tylko wymóg prawny, ale przede wszystkim sposób na zapewnienie bezpieczeństwa sobie i innym. Warto traktować te zasady poważnie, bo w pracy z ogniem nie ma miejsca na lekkomyślność.

 

 

Prowadzisz firmę spawalniczą?

 

Zadbaj o cykliczne szkolenia BHP i regularną kontrolę sprzętu. Bezpieczeństwo to inwestycja, która zawsze się opłaca.

 

Zapraszamy do odwiedzenia naszego sklepu ze sprzętem spawalniczym i produktami BHP, w którym znajdą Państwo ogromny asortyment!

 

 

Źródła

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20000400470

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/kodeks-pracy-16789274/art-207